အရပ္ဘက္ စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရးႏွင့္ ဒီမုိကေရစီ - အပိုင္း (၄၀)

အရပ္ဘက္ စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရးႏွင့္ ဒီမုိကေရစီ - အပိုင္း (၄၀) 

ေဆာင္းပါးရွင္ - ကိုေက်ာ္ထင္ 

ထို႔အျပင္ (၁၉၉၅) ခုႏွစ္တြင္ ေကာ္စတာရီကာႏွင့္ ပနားမား ႏွစ္ႏုိင္ငံစလုံးသည္ ေဟတီတြင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမ်ားအဖြဲ႔ (OAS) အဖြဲ႔၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးထိန္းသိမ္းေရးဆိုင္ရာ ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္မႈမ်ားသို႔ သူတို႔၏ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔မ်ားကို ေပးပို႔ ကူညီေစခဲ့ေပသည္။ သူတို႔၏ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ားကို ဆက္လက္ထားရွိသည့္ အျခားႏုိင္ငံမ်ားသည္လည္း စစ္ေအးတိုက္ပြဲ ၿပီးဆုံးကတည္းက သူတို႔၏ စစ္ဘက္ေရးရာ ထူေထာင္မႈမ်ားတြင္ ထင္ထင္ရွားရွားပင္ အေျပာင္းအလဲမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကေပသည္။ 

(၁၉၈၅) ႏွင့္ (၁၉၉၄) ႏွစ္မ်ားအတြင္း ကမၻာ့လက္နက္ ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ား၏ အရြယ္အစားသည္ စုစုေပါင္းအားျဖင့္ (၁၆) ရာခုိင္ႏႈန္း က်ဆင္းခဲ့ၿပီး စုစုေပါင္း စစ္အသုံးစရိတ္တြင္ (၃၀) ရာခုိင္ႏႈန္း ျဖတ္ေတာက္ ေလွ်ာ့ခ်သုံးစြဲခဲ့ေပသည္။ ထို႔အျပင္ မ်ားစြာေသာ အမ်ဳိးသားႏုိင္ငံမ်ား၏ စစ္ဘက္တို႔သည္ မ်က္ႏွာစာေပါင္းစုံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းေရးစီမံခ်က္မ်ား (multilateral peacekeeping operations) တြင္ ပါ၀င္လာၾကၿပီး အခ်ဳိ႕တို႔သည္ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွတဆင့္ ေဒသဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ မႈမ်ားကိုတိုးျမႇင့္ရန္ ယခုေလာေလာဆယ္ အားျဖင့္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္လာေနၾကေပသည္။ ORGANIZATION of AMERICAN STATES (OAS flag) 

ORGANIZATION of AMERICAN STATES (OAS flag)

လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔မ်ားရွိေနေသာ ႏုိင္ငံမ်ားအတြက္ အေျခအေနမ်ားသည္ အၿမဲတန္း လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔မ်ားရွိေနေသာ ႏုိင္ငံမ်ားအတြက္ ရွိေနသာ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းစာၾကည့္လွ်င္ မ်ားစြာေသာ အေရးတႀကီးျဖစ္သည့္ က႑ေပါင္းစုံတြင္ပင္ ကြဲျပားျခားနားမႈ ရွိေနေပသည္။ တျခားတဖက္တြင္ ႏိႈင္းယွဥ္ခ်က္အရ အရြယ္အစားေသးငယ္ေသာ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔မ်ား အဆိုပါႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ရွိမႈက စစ္ဘက္ ၀န္ေဆာင္မႈ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔ အစည္းမ်ားအၾကား တည္ရွိေနသည့္ အာဏာဘက္မညီမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးခဲ့ေပသည္။

အျခားတဖက္တြင္မူ ဤႏုိင္ငံမ်ားမွ မူ၀ါဒေရးရာ ဆုံးျဖတ္ျပဳလုပ္သူမ်ားတြင္ အၿမဲတန္း လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔မ်ားရွိေနေသာ ႏုိင္ငံမ်ားမွ မူ၀ါဒေရးရာ ဆုံးျဖတ္ျပဳလုပ္သူမ်ားထက္ ဤသို႔ေသာ ပို၍ေသးငယ္သည့္ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႔မ်ားအတြက္ အျခားေသာ လုပ္ငန္း ရည္မွန္းခ်က္မစ္ရွင္မ်ား တာ၀န္အပ္ႏွင္းျခင္းႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ပို၍နည္းပါးေသာ ေရြးခ်ယ္စရာမ်ားသာ ရွိေနေပသည္။ ဤကြဲျပားျခားနားခ်က္မ်ားသည္ ေအာက္တြင္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးမည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ား၌ အေရးႀကီးေသာ ဂယက္႐ုိက္ခတ္မႈမ်ား ရွိေနေပသည္။

(ဤဘာသာျပန္ဆိုခ်က္တြင္ အခ်ဳိ႕ေသာ စာလုံးအသုံးအႏႈံးမ်ားကုိ အဂၤလိပ္စာလုံးအားျဖင့္ သိထားလွ်င္ နားလည္ရမႈသည္ ပို၍ အဆင္ေျပလြယ္ကူေခ်ာေမြ႔စြာ ျဖစ္ေပၚႏုိင္မည္ဟု ယုံၾကည္ပါသျဖင့္ ေအာက္ပါ စကားလုံးမ်ားအား အဂၤလိပ္ - ျမန္မာ ဘာသာျပန္ႏွင့္တကြ ထည့္သြင္းေရးသား ေဖၚျပေပးထားပါသည္)

၁။ Conventional war - သမား႐ိုးက်စစ္ပြဲ။ 

၂။ Traditional external mission - အစဥ္အလာျပင္ျပ (သို႔မဟုတ္) ျပည္ပ လုပ္ငန္းမစ္ရွင္။ (မွတ္ခ်က္- မစ္ရွင္ဆိုသည့္ အဂၤလိပ္ ေ၀ါဟာရအား ျမန္မာမႈျပဳ၍ တခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ သုံးစြဲထားပါသည္) 

၃။ Objective control - ဓမၼဒိဌာန္က်ေသာထိန္းခ်ဳပ္မႈ။ (အက်ဳိးအေၾကာင္းဆီေလ်ာ္ၿပီး ပုဂိၢဳလ္ေရးမပါေသာ လုပ္ငန္းသေဘာအရ လုပ္ေဆာင္သည့္ လုပ္ေဆာင္မႈဟု နားလည္ႏုိင္ေပသည္)

၄။ Subjective control - ဆႏၵစြဲက်ေသာ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ။ (အက်ဳိးအေၾကာင္းမဆီေလ်ာ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ေရး စိတ္ခံစားမႈအေပၚ အေျခခံသည့္ လုပ္ငန္းသေဘာ အဖြဲ႔အစည္းသေဘာမေဆာင္ဘဲ လုပ္ေဆာင္မႈဟု နားလည္ႏုိင္ေပသည္)